Leadership

Zou jij een goede leider zijn?

Op basis van mijn ervaring heb ik een checklist opgemaakt om te peilen of iemand – jij bijvoorbeeld – een goede leider is of zou kunnen worden.

De vragen, per thema, zijn opgesteld in de vorm van “is hij/zij (eerder) A-gericht of (eerder) B-gericht”. Hoe meer A’s iemand scoort, hoe groter de kans dat zij/hij een gerespecteerde leider kan worden… (vanaf nu beperkt ik me tot ‘hij’ in plaats van ‘zij/hij’ voor het gemak).

Het blijft uiteraard altijd een beoordeling, en geen exacte wetenschap.

Bezielende kracht.

Kan hij en­thou­si­as­meren of is het eerder dwingen en bevelen? Is hij eerder een gids of eerder een ‘baas’ of  ‘voogd? Boeit hij door zijn gezag of ketent hij door zijn macht? Vertrouwt hij mensen of wantrouwt hij ze eerder? Ziet hij eerder het goede in de mensen of eerder het minder goede? Geeft hij jou een gevoel van ruimte en vrijheid of eerder een ‘geketend’ gevoel van binnen de lijntjes te moeten kleuren? Aanvaardt hij mensen zoals ze zijn of is hij eerder wat paternalistisch?

Goede leiders bezitten de gave anderen zodanig te begeesteren dat deze zichzelf motiveren. Ze werken zonder dwang, zonder verboden, geboden en dictaten, enz… Ze gidsen mensen in plaats van ze te “bevelen’. Ze boeien zonder te ketenen!

Resultaatgerichtheid.

Is hij een oplosser of een opklopper? Maakt hij de dingen eerder makkelijker, of eerder moeilijker? Is hij eerder een compromismaker dan wel een scherpslijter? Toont hij begrip voor andere meningen of eerder afkeer? Is hij een bruggenbouwer of eerder een murenbouwer?

Resultaten halen, liefst op lange termijn, is uiteraard de opdracht van iedere leider. Want je kunt nog zo goed zijn als je denkt, zonder concrete resultaten is het steriel. En resultaten halen kan je echt niet alleen. Je hebt de anderen nodig, medewerkers maar ook tegenwerkers. Zij zijn altijd een inspirerende kracht. En oplossingen zijn pas echt goed als ze goed voor en gedragen zijn door iedereen.

Generositeit.

Is hij eerder onbaatzuchtig dan wel hebzuchtig, egoïstisch? Denkt hij eerder in termen van het belang van anderen, het algemeen belang of is het eerder iemand van ‘ik en mijn clan eerst’? Bezit hij de deugd van de dankbaarheid of vindt hij de inzet van anderen maar vanzelfsprekend? Hecht hij meer belang aan welzijn dan aan welvaart?

Men spreekt terecht van leidinggeven. Zichzelf geven voor anderen zonder voorbehoud is de sleutel tot vertrouwen en respect, zo broodnodig voor succesvol leiderschap.

De kunst om te gaan met diversiteit.

Houdt hij van diversiteit, of schuwt hij ze eerder? Zoek hij andersdenkenden op of verblijft hij liever in de galmkamer van gelijkgezinden? Houdt hij van vreemdgaan of is hij eerder mono(g)(m)aan? Opent hij deuren of sluit hij ze voor anderszijnden, andersdenkenden, anderslullenden, vreemdelingen, andere culturen, enz? Is hij een verzoener van tegenstellingen of een zoener van egelstellingen? Houdt hij van medewerking of eerder van obstructie? Verenigt hij, of verdeelt hij?

Velen beschouwen ‘verschillen’ als bedreigend, maar het tegendeel is waar. De synthese van verschillen is en blijft de grootste bron van vooruitgang en rijkdom in de wereld, zowel materieel als geestelijk. Hoe diverser een groep, hoe meer leven in de brouwerij en hoe groter de kans op succes. Daarom dat echte leiders steeds zullen proberen verschillen te overbruggen en mensen te verenigen. ‘Eendracht maakt macht’ is echt geen loze kreet maar een bewezen feit!

Leiders inspireren verschillende clans en ego’s om samen te werken in plaats van tegen elkaar te werken. Zelfs al zijn we verschillend ‘op papier’, alleen door samen te werken kunnen we het verschil maken.

 Ruimdenkendheid.

Houdt hij van verandering, van het nieuwe of heeft hij er eerder angst van? Denkt hij op lange termijn of kijkt hij niet verder dan zijn neus lang is? Is hij eerder een zalm (tegen de stroom in gaan) of een schaapje? Durft hij een rebel te zijn of is hij eerder een gedeisde volger? Is hij kosmopolitisch of eerder parochiaal? Staat hij open voor andere meningen en intellectuele uitdagingen of is hij eerder een voorstander van ‘het oude vertrouwde’? Denkt hij eerder inclusief (iedereen hoort erbij), of eerder exclusief (wij en de anderen)? Beschikt hij over een flinke dosis gezond verstand en overleg of is het eerder een blaffende bully?

Ruimdenkendheid is een belangrijke troef voor een goede kijk op de toekomst, nieuwe ideeën en vooruitgang, dingen die men toch verwacht van leiders.

 Communicatievaardig.

Verstaat hij de kunst van het begrijpend luisteren zonder vooroordelen of is hij eerder een vooringenomen hardhorige? Leidt hij met feiten en argumenten of misleidt hij  eerder met loze beweringen en kreten? Kan hij complexe dingen beknopt, duidelijk en eenvoudig uitleggen of overdondert hij liever met details? Ziet hij het bos door de bomen of enkel de bomen? Is hij een inspirerende, boeiende spreker of een eerder een droogstoppel? Is zijn kritiek opbouwend of eerder afbrekend? Maakt hij gebruik van metaforen en voorbeelden of beschrijft hij alles in detail? Gebruikt hij ‘powerpoints’ als illustratie van zijn betoog of eerder als autocue?

Leiderschap staat of valt met een goede communicatie.

Omgang en uitstraling.

Straalt hij eerder dynamisme en enthousiasme uit, of eerder berusting, gelatenheid? Is hij eerder vlot in de omgang of eerder stroef? Is het eerder een lachebek of eerder een zuurmuil? Kan hij relativeren of is hij eerder streng rechtlijnig? Maakt hij van een mug een mug of een olifant? Loopt hij rond met een mond vol kwinkslagen of staat hij eerder stil met een mond vol tanden? Is hij ad rem of eerder een rem? Probeert hij eerder te begrijpen dan te veroordelen? Bouwt hij liever op of breekt hij liever af? Is het eerder een verzoener dan een ruziestoker? Is hij een schouderklopper of eerder een vingerwijzer?

Een vlotte omgang is voor een leider wat soepelheid is voor een topturnster.

 Eerlijkheid en integriteit.

Houdt hij passioneel van de mensenrechten of beperkt hij zich eerder tot wat lippendienst? Bejegent hij iedereen, wie dat ook moge zijn, op dezelfde voet of hebben zijn vriendjes een voetje voor? Ieder gelijk of mijn vriendjes eerst? Spreek hij met een enkele of dubbele tong? Heeft hij last van schuldgevoelens of gaat hij eerder over lijken? Wil hij leiden zonder te misleiden of heiligt het doel alle middelen? Neemt hij zijn verantwoordelijkheid in goede en slechte dagen, of enkel in goede? Durft hij zijn fouten te erkennen of gaat hij eerder op zoek naar zondebokken? Durft hij toegeven dat hij iets niet weet of heeft hij op alles antwoorden?

Eerlijkheid en integriteit zijn cruciaal als een leider gezag en geloofwaardigheid wil kweken.

 Moed en volharding.

Is het een kordate beslisser of eerder een twijfelaar?  Durft hij onpopulaire beslissingen nemen of is hij eerder een zachte heelmeester  (met stinkende wonden als gevolg)? Wat zou hij doen bij belangenconflicten: gaan voor het algemeen belang of eerder voor andere belangen? Durft hij in de vuurlinie staan of zoekt hij snel beschutting? Neemt hij zijn verantwoordelijkheid of ontvlucht hij ze?

Moed en volharding zijn essentieel. Als het nodig is moet een leider zonder vrees als een rots in de branding blijven staan.

 Bescheidenheid.

Gedraagt hij zich als een gelijke of eerder als je meerdere? Houdt hij meer van prijzen dan van kleineren? Laat hij bij successen de schijnwerpers liever richten op de anderen dan op zichzelf? Staat hij liever op de achtergrond of op de voorgrond?

Zoals in een eerder artikel aangehaald, hij die verlicht staat in de schaduw!

Wie zou ik vertrouwen?

Weet niet of deze lijst volledig is, maar weet wel dat ik iemand met vele A’s eerder zal vertrouwen dat iemand met vele B’s. Veel A’s is wat leiders boven ‘bazen’, managers en stamhoofden doet steken.

Wie zou jij meer vertrouwen als leider: Obama of Trump?

« Loop niet achter de massa aan; laat de massa achter jou aanlopen.”

Margaret Thatcher. (1925 – 2013)

#Leadership

Al dikwijls over leiderschap gesproken…

Maar wat is een leider? Iemand die leidt, dat wil zeggen een persoon die anderen de weg wijst, die mensen in een bepaalde richting kan sturen. Op weg naar succes en vooruitgang.

Wat zijn de nodige vaardigheden om een goede leider te worden? Het is zeker niet iets dat je uit een boekje kan leren. Een groot stuk van de vereiste eigenschappen – generositeit, ruimdenkendheid, enz. – moet je hebben… EQ, karakter en houding zijn inderdaad veel belangrijker dan IQ en kennis.

Volgens Christopher Boehm, een antropoloog, waren dit de eigenschappen die je in de prehistorie moest hebben om de leiding te mogen opnemen.  Aardig. Dapper. Charismatisch. Onpartijdig. Open. Betrouwbaar. Kalm. Sterk. Enthousiast. Bescheiden.

Zo oud, maar mijns inziens is dit lijstje nog steeds verrassend actueel…

R.Farson vatte het ooit zo samen: ‘Leadership is not a set of skills or techniques that make you an “expert” but rather the existence of knowledges, understanding and even wisdom that can lead you to have COMPASSION,HUMILITY and RESPECT.’

‘3H’s leadership’: ‘Honesty, Humility en Humour’

Mijn ervaring leert me dat goede leiders heel vaak uitblinken in nederigheid, eerlijkheid en humor.

Nederigheid. Ze wanen zich niet beter dan de anderen. Ze beschouwen de andere, wie het ook moge zijn als gelijke. Ze beseffen dat ze de waarheid niet in pacht hebben. Ze geilen niet op belangstelling. Ze blijven in de schaduw en zetten liever anderen in de schijnwerpers. ‘Ze zijn eerder het type van Socrates of Lincoln dan van Julius Caesar of Trump’, zoals ik ooit ergens las.

Vandaar dat de Harvard Business Review ooit titelde: ‘Humble people make the best leaders.’

En Lau-tse, de Chinese filosoof, millennia geleden al schreef: ‘Een leider is op zijn best als het volk nauwelijks weet dat hij bestaat.’

Edgar Morin, de Franse socioloog, vult aan met:

‘C’est toujours ce qui éclaire qui demeure dans l’ombre.’

Eerlijkheid en rechtvaardigheid. Goede leiders zijn eerlijk en betrouwbaar. Ze behandelen iedereen op gelijke basis. Geen privileges. Geen twee maten en gewichten. Geen leugens.

Ze erkennen hun fouten en ontvluchten hun verantwoordelijkheid niet. Ze zoeken geen zondebokken voor hun falen.

Vandaar dat Yuval Noah Harari, een historicus en futuroloog ‘meer vertrouwen stelt in mensen die hun eigen onwetendheid en falen erkennen dan in mensen die onfeilbaarheid claimen.’

Humor. Leiders hebben doorgaans een positieve instelling en een goed gevoel voor humor. Je bereikt nu immers veel meer met een kwinkslag dan met een vuistslag.

Sociale vaardigheden

Naast de 3 H’s moet een goede leider ook over andere, goed ontwikkelde sociale vaardigheden beschikken.

Eigenschappen zoals visionair zijn, kunnen begeesteren, gezond verstand hebben, synthesevermogen, relativeringsvermogen, communicatievaardigheden, ruimdenkendheid, een open geest, enz..

Synthesevermogen bijvoorbeeld om de duizenden stukjes informatie tot een duidelijk beeld in de toekomst te smeden, een visie. Om het bos door de bomen te zien en niet mee te huilen met de wolven in het bos. Belangrijk om de weg te kunnen aangeven.

En het belang van communicatievaardigheden moge duidelijk zijn. Je kunt nog zo’n goede visie hebben als je wil, als je die niet kunt overbrengen op anderen, als je hen niet kunt enthousiasmeren is het een steriele ‘wetenschap’.

Met goesting en een open geest kunnen luisteren naar anderen, naar vreemden, is een essentiële troef. Het is ‘de’ manier om veel op te steken en zo je eigen visie en beleid te verbeteren. Hoe meer je opsteekt, hoe rijker je wordt. En dus: hoe beter je als leider bent!

Ethiek (moreel kompas)

Om te leiden met gezag, zal de leider ook een moreel lichtbaken moeten zijn,  waarnaar de anderen zich kunnen richten.

Naast bescheidenheid en eerlijkheid, moeten leiders zichzelf kunnen geven, onbaatzuchtig en dienstbaar voor anderen. Door te geven zullen ze terugkrijgen! Niet voor niets spreekt men van leidingGEVEN!

Tolerantie, mildheid, gedrevenheid, medeleven, respect moeten ook tot zijn arsenaal behoren.

Zonder moed en volharding zal het schip ook niet ver varen. Als hij in woelig water zit, als het even niet gaat, kan een leider zich namelijk niet terugtrekken in zijn eigen grote gelijk van ‘ik kan het beter’.

Straffe toebak, hé .

Leidinggeven is geen makkelijke taak. En af en toe zal de leider lijden!

Deze lijst van vaardigheden verklaart waarom er veel bazen, managers, stamhoofden, crowd pleasers, populisten, brulapen, enz., zijn maar slechts heel weinig echte leiders.

Goed leiderschap heeft immers niks te maken met een goed ontwikkelde musculatuur, een mooi figuur, behaalde diploma’s, een groot bakkes, een dikke portefeuille, enz.. Gelukkig maar, de natuur zit goed in elkaar!

#Leadership