De inflatie torent, aangejaagd door de energiecrisis.
Crisis veroorzaakt door de door onszelf aangewakkerde oorlog in Oekraïne en de falende vrije markt. Zo hebben vele bedrijven na de corona-epidemie hun prijzen sterk verhoogd om hun winsten te maximaliseren zoals de Europese Centrale bank (ECB) recent nog berichtte.
Hoge inflatie betekent steevast dat de vrije markt priesters pleiten voor een herziening van het systeem van automatisch koopkrachtbehoud. Van de lonen en uitkeringen, niet van de huren uiteraard….
De kranten staan bol van hun haast rituele, sofistische retoriek: het systeem is niet meer betaalbaar, aantasting van het concurrentievermogen van onze ondernemingen, vrees voor een economische kater met faillissementen en dreigende jobvernietiging, risico voor een loon-prijsspiraal, uitstel van investeringen en andere verhaaltjes.
Ook Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank vindt dat ‘we moeten durven praten over een aanpassing van de loonindex’ om een verarming van de maatschappij te voorkomen.
En ja, ik stel ook voor het systeem te wijzigen. Geen indexsprong, maar een indexplafond om de kost voor bedrijven te verlagen, het systeem te veralgemenen en het rechtvaardiger te maken. Het huidige systeem werkt de loonongelijkheid nog in de hand en dat kan toch niet meer de bedoeling zijn….
Wat is de automatische loonindexatie?
Het systeem van de automatische indexkoppeling past de lonen automatisch aan de evolutie van de prijzen om de koopkracht van de meeste landgenoten te beschermen.
Volgens de Nationale Bank is ‘de automatische loonindexering van toepassing op de lonen van alle overheidspersoneel en van alle werknemers uit de private sector die vallen onder een paritair comité. Daar zowat alle werknemers rechtstreeks of bij uitbreiding ressorteren onder een paritair comité, is de indexering dus van toepassing op nagenoeg alle werknemers uit de private sector.’
Kloppen die economische doemverhaaltjes?
Ik stel me veel vragen bij de verhaaltjes van de economische belangen. Ik sta verbaasd bij het feit dat ‘de mensen’ deze verhaaltjes nog steeds pikken. En nog veel meer bij het feit dat haast geen enkele politieker deze verhaaltjes ontkracht. Er zijn nochtans genoeg gedocumenteerde feiten en data die de echte economische realiteit weergeven… Een paar dingen ter illustratie..
De productiviteit stijgt fors, de lonen stagneren.
Voornamelijk sinds de jaren 1980’ zien we de dat de lonen de productiviteit niet meer volgen. En de kloof wordt steeds groter. Economisten noemen deze kloof ‘the great decoupling’.
In het uitstekende boek De Winstparadox van Jan Eeckhout (en in tal van andere werken overigens) kun je dit lezen: ‘Sinds de jaren tachtig zijn de lonen gestagneerd voor werknemers die geen leidinggevenden zijn, voor degenen die routinewerk uitvoeren en voor degenen met minder opleidingsjaren.’
De grootse roepers voor een indexsprong zijn uiteraard de grootverdieners die de wind in de zeilen hadden de laatste 50 jaar.
In De Standaard van 3/10/2022 kon je lezen dat de brutolonen er sterk op vooruit zijn gegaan de laatste twintig jaar in België. Maar de winst ging vooral naar wie al veel verdiende. De laagste lonen stegen amper.
En in dezelfde krant stond eerder: terwijl een bedrijfsleider in de jaren 60 gemiddeld twintig keer meer verdiende dan zijn doorsneewerknemer, was dat in 2019 bijna driehonderd keer zoveel. Die gewone werknemers gingen er nauwelijks op vooruit.
De winsten van bedrijven blijven stijgen.
Sinds de neoliberale dictatuur zijn de winsten in de economie als geheel sterk gestegen. Arbeid is nu goed voor 59 procent van het bbp en de winsten zijn goed voor 12 procent. In de jaren zeventig bedroegen die getallen respectievelijk 65 procent en 3 procent !!!!!
Aandeelhouders, CEO’s en vermogenden hebben alle voordelen van de vooruitgang geoogst terwijl de meesten helemaal geen winst zien. (bron: De Winstparadox van Jan Eeckhout)
Bedrijven en vermogenden betalen steeds minder belastingen.
Los van de gigantische gedoogde belastingfraude- en ontwijking, betalen bedrijven en vermogenden alsmaar minder belastingen (Zie N039, N042, N052).
Ook de regering Michel zorgde voor een verlaging van de vennootschapsbelasting op de rug van de minderbegoeden. En dit op een moment dat de files aan de voedselbanken steeds langer worden.
Wat is er gebeurt met al dat extra geld?
In ieder geval ging het niet naar veel extra jobs, veel loonopslag voor gewone werknemers, veel extra investeringen, investeringen die meestal nog eens gesubsidieerd worden met belastinggeld. Maar naar wat dan wel?
Trouwens, hoge lonen leidden ook niet noodzakelijk tot een aantasting van het concurrentievermogen. Waarom zouden anders de Scandinavische landen tot de meest competitieve landen ter wereld behoren volgens de classificatie opgemaakt door het World Economic Forum?
Omwille van de bovenstaande vaststellingen klinkt het verhaaltje dat een toepassing van de volledige index zou leiden tot job vernietiging en een rem op investeringen heel hol!
Geen indexsprong, maar een indexplafond.
En toch pleit ik voor een invoering van een indexplafond.
Laat ons eerst beginnen met een referentie-inkomen te bepalen, bijvoorbeeld het minimum bedrag die een alleenstaande met twee kinderen nodig heeft om waardig deel te nemen aan het maatschappelijk leven. (cfr art 25 van de mensenrechten)
Stel dat dit 3500 euro per maand is, bedrag dat uiteraard jaarlijks herzien moet worden. Stel dat de inflatie 10% is.
Dan stel ik voor dat ALLE inkomens (lonen, pensioenen, uitkeringen, enz.) beneden die 3500 euro een volledige indexatie krijgen. Lonen boven dat bedrag krijgen slechts een vast bedrag van 350 euro (3500*10%). Eenvoudig gezegd, ik stel een indexplafond voor en geen indexsprong.
Waarom zou een loonplafond een goed systeem zijn?
Als beschaafde maatschappij hebben wij de plicht om er voor te zorgen dat iedereen menswaardig kan leven. Vandaar dat een indexatie tot maximum het bedrag dat nodig is om menswaardig te leven aan deze vereiste voldoet. Als het brood stijgt met 10% zal een weinigerdiener dat hard voelen, terwijl een grootverdiener geen kreeftje minder zal moeten eten. Het huidige systeem is veel te onrechtvaardig omdat het veel te genereus is voor de hoogste lonen, maw voor hen die het minste last hebben van gestegen prijzen! Het voorgestelde loonplafond is een veel eerlijker en rechtvaardiger systeem.
Het zou uiteraard ook een veel goedkoper systeem zijn en zo tegemoet komen aan de eisen van de economische belangen. Samen sleutelen aan een beter sociaaleconomisch beleid, welke rechtgeaarde vakbondsman of vrije markt priester zou daar nu tegen kunnen zijn?
Zo’n systeem zou immers aan ieders wensen voldoen. Goed voor de weinigverdieners die hun inkomen aan de levensduurte aangepast zien, en voor de grootverdieners die al jaren willen morrelen aan dit te duur indexsysteem. Waarom komt zoiets er dan niet door?
Hebzucht, mijnheer!
#Challenges #free markets #Good/bad practices #Gov. Michel1 #Human rights #Job market #negotiation
