Free markets

Moet het marktfundamentalisme gederadicaliseerd worden?

Moet het marktfundamentalisme gederadicaliseerd worden? 766 575 Lhoëst Jean

Français    English

Telkens als ik naar deze cartoons kijk, vraag ik me af hoelang de mensheid nog een domme gans blijft. Hoe lang – intussen al eeuwen – duldt de grote meerderheid van de mensen nog getiranniseerd te worden door een heel, heel kleine minderheid?

Lopen, lopen, lopen en kopen, kopen, kopen voor de portefeuille van een kleine minderheid. Minderheid die het voor het zeggen heeft en haast geen belastingen betaald. Is dit onrecht lijdzaam ondergaan het gedrag van een homo sapiens? Of eerder van een ‘homo freemarketus’, behept met egoïsme, materialisme en consumentisme?

Waarom klampen mensen zich zo vast  aan een maatschappelijk model  dat onrechtvaardig, gevaarlijk en achterhaald is?

Waarom zulke lijdzaamheid?

Waarschijnlijk ligt dit aan een samenspel van factoren waarvan ik er hier een drietal benoem.

Omdat de christelijke, westerse cultuur eerder lijdzaamheid predikt dan revolutie? Had Machiavelli gelijk toen hij beweerde dat het christendom de ‘woestheid’ ondermijnt die nodig is om tegen tirannen voor vrijheid te vechten?

Een gebrek aan kritische geest bij de massa’s? De meeste mensen zijn goedgelovig: ze luisteren niet naar diegenen die het verstandigst zijn, maar liever naar degenen die het luidst roepen, zelfs als het perverse demagogen en leugenaars zijn. De mooiste illustratie hiervan is het verhaal van Trump. Het lijkt wel alsof mensen hun geweten uitbesteed hebben aan demagogen en andere charlatans!

De belabberde toestand van het onderwijs in het algemeen? Het leert niet meer kritisch te denken, maar wel hard te werken, flink te shoppen en liefst te zwijgen! Het vormt lakeien van het systeem: poenscheppers in plaats van rebellen, die de bestaande waarheden in vraag durven stellen. Deze evolutie wordt mooi weergegeven in de bovenstaande grafiek, geplukt uit het boek ‘Van muur tot muur’ van Jonathan Holslag. Ja, van zulke materialistische slaapwandelaars moet je niet veel verandering, ethiek of verhevenheid verwachten. Zo’n mentaliteit leidt niet tot vooruitgang maar eerder tot verval en decadentie!

Kan het zo verder?

Neen, en nog eens neen!

De aarde verschroeit, de armoede stijgt, de ongelijkheid neemt toe, onze vrijheden zijn in gevaar, fraude, onrecht, haat, hebzucht, onverschilligheid, onverdraagzaamheid en verdeeldheid vieren hoogtij, enz….

Volgens mijn bescheiden mening kunnen we echt niet verder zoals vandaag. Communisme zowel als kapitalisme (centocratie) hebben beiden gefaald. In beide systemen tiranniseert een kleine minderheid de geknechte meerderheid. Beiden plegen roofbouw op mens en klimaat.

Na meer dan 2000 jaar is de oude uitspraak van Publius Terentius Afer  – ‘Het is onbillijk dat de arme mensen altijd moeten bijdragen om de weelde van de rijken te vergroten’– nog steeds springlevend. Ik denk dat het zo stilaan tijd wordt om deze onrechtvaardigheid ongedaan te maken en over te gaan naar een nieuwe orde die de naam ‘homo sapiens’ eer aandoet!

Zelfs sommige happy few beseffen dit. Zo verklaarde Morris Pearl, voorzitter van de Patriotic Millionaires in The Guardian ‘We zijn op weg een samenleving te worden met slechts enkele rijke mensen en een heleboel arme. Dat is niet houdbaar. Zo kan een samenleving nooit duurzaam zijn’.

Hoog tijd dus om economische taboes en sociaal defaitisme te doorbreken en de wereld grondig te hervormen. Het is een kwestie van WILLEN, niet van kunnen.

Moeten we de vrije markt deradicaliseren?

Ja. Er moet een eind komen aan een wereld waarin sommigen geen belastingen betalen terwijl miljarden anderen schraler en schraler moeten rondkomen. Een einde aan een wereld waarin de winstzucht van enkelen de vooruitgang van velen verhindert.

Als we niets doen, zullen de volgende generaties ons waarschijnlijk nooit vergeven dat we niets gedaan hebben… Daarom moet de maatschappij het heft in handen nemen en zorgen dat lusten en lasten evenwichtig en rechtvaardig verdeeld worden.

We moeten de vrije markt omvormen naar een wijze markt. Een markt waar het welzijn van mens en planeet centraal staat, en niet langer de welvaart. Een markt waar het BNG (Bruto Nationaal Geluk) regeert in plaats van het BNP! Een wereldorde zonder excessieve ongelijkheid en waar iedereen zonder uitsluiting of onderscheid menswaardig kan leven (art 25 van de mensenrechten).

Karl Liebknecht parafraserend zou ik zeggen dat we de basiswet van het kapitalisme, jij of ik moeten herschrijven naar jij én ik!

Van een ‘centocratie’ naar een echte democratie.

De markt deradicaliseren en echte vooruitgang realiseren zal alleen  mogelijk zijn als we als maatschappij evolueren van een ‘centocratie’ naar een echte democratie  met uitgelote burgers. Als mens en burger hebben we het recht zelf te beslissen hoe we bestuurd wensen te worden, of niet?

De representatieve democratie bewijst immers al honderden jaren dat ze een rookgordijn is om de heerschappij van de rijke en/of machtige elites te legitimeren. Rechtvaardigheid is voor dit systeem niet meer dan het belang van de sterkste!

Abraham Lincoln (1862) wist al dat we ons moeten ontketenen van de politiek om naar een betere en rechtvaardigere wereld te evolueren!

Verder zullen we dringend moeten stoppen met de feodalisering van de wereld en evolueren naar een mondiaal bestuur en parlement, bevoegd voor de problemen zonder grenzen: klimaat, belastingen, ongelijkheid, migratiestromen, enz.. Een mondiaal bestuur dat uitdrukkelijk kiest voor het algemeen belang van de wereld op lange termijn!

Een weg vol obstakels.

De evolutie naar een wijze markt zal niet van een leien dakje lopen. Er zullen vele obstakels moeten genomen worden.

Uiteraard zal er veel weerstand zijn van de traditionele politiek en de heersende klassen… Logisch, niemand geeft graag zijn voorrechten en verworvenheden op: ‘postjes’, het privilege geen belastingen te moeten betalen, enz.. Ze zullen zich met hand en tand verzetten. Alibi’s en  nepverhaaltjes zullen welig tieren.

In media opgevoerde ‘experts’ zullen orakelen dat het huidige systeem het enige maatschappelijke heilzame is. Uit angst voor een herverdeling van de rijkdom zullen ze ons waarschuwen voor de tirannie van de meerderheid…En inderdaad, geen enkele tirannie is goed te keuren, en dus überhaupt zeker niet de huidige tirannie van de rijke minderheid…!

Maar wie zou de 99% kunnen tegen houden als ze eindelijk het heft in handen nemen en samen werken in plaats van onderling stammenoorlogjes uit te vechten tot groot jolijt van de machtshebbers?

Is een wijze markt mogelijk?

Ik geloof het wel. Maar wanneer, dat is een andere kwestie. Wellicht zal ik het niet meer meemaken.

Als blije optimist, geloof en hoop ik inderdaad dat er ooit terug wakkere ‘homo sapiens’ zullen opstaan die  liever rechtop sterven dan te leven op hun knieën. En die samen een nieuwe verlichting inluiden en aldus een wereldwijde beweging op starten voor een ‘wijze’ markt … Voor een eerlijke herverdeling van de rijkdom via een rechtvaardig belastingsysteem en een systeem van sociale zekerheid… En voor een moreel reveil, want echte vooruitgang kan niet zonder morele vooruitgang!

Enfin, mensen die durven kritisch denken, of ‘sapere aude’ in’t latijn, de aansporing die door Immanuel Kant bekend werd als motto van de Verlichting.

#challenges  #Citizen participation #democracy  #Education #equality  #Free markets  #Happiness  #homo sapiens  #human rights  #political parties  #Social security  #society #taxes  #Wealth

De nefaste bijwerkingen van de ‘vrije’ markt.

De nefaste bijwerkingen van de ‘vrije’ markt. 1115 525 Lhoëst Jean

Naast weelde voor enkelingen en armoede voor velen, heeft het marktfundamentalisme nog een aantal nefaste bijwerkingen… De “vrije’ markt maakt velen onvrij!

Een deprimerend maatschappelijk klimaat.

Het marktfundamentalisme verziekt en verzuurd het maatschappelijk klimaat.

Ten opzichte van 50 jaar geleden is ons aanbod van goederen en diensten gigantisch gestegen. We worden overstelpt met materiële dingen, diensten en ‘uit’-events. Maar heeft onze collectieve koopwoede ons ook gelukkiger gemaakt? Is ons welzijn er op vooruit gegaan?

Als ik de jaarlijkse Gallup polls mag geloven, heb ik toch vele twijfels… Stress, depressies en zelfmoord zijn intussen uitgegroeid tot echte volksziektes volgens de Wereldgezondheidsorganisatie.

Je zou voor minder ongelukkig worden….

Dat we niet echt gelukkiger geworden zijn verwonderd me niet gezien het volgend, onvolledig, lijstje van toch wel deprimerende vaststellingen.

Terwijl velen moeten schrapen om rond te komen, kunnen de happy few zorgeloos achterovergelegen nog duizenden jaren rentenieren. Steeds meer mensen gaan gebukt onder het dogmatische neoliberale denken, niet alleen aan de onderkant, maar ook in de middenklasse. Veel te veel mensen worden tot de zijlijn veroordeeld. Zoiets kruipt langzaam onder de huid en schaadt de maatschappelijke samenhang.

Vluchtend in hyperactiviteit schijnen velen weg te zinken in leegheid, verveling, onverdraagzaamheid, hebzucht en narcisme. Kan zoiets duurzame voldoening geven?

Kun je met ‘liken” en “disliken” naar hartenlust de eenzaamheid verdrijven? Het aantal singles stijgt jaar na jaar.

En de politiekers creëren een gepolariseerde wereld door bekrompen identitair en ideologisch hokjesdenken. Om de mensen af te leiden van de echte problemen? Maar wanneer ruziën en tegenwerking de overhand nemen op samenwerking  lonkt haat in plaats van geluk.

Onzekerheid, angst en radeloosheid. Zal ik ook overbodig worden en uit de boot vallen? Zullen mijn kinderen het nog wel beter hebben dan wij? Weinig opbeurende vooruitzichten. Socioloog R. Laermans, auteur van ‘Gedeelde angsten’ zegt hietomtrent: “De markt schept geen vertrouwen, maar creëert angst door de veralgemening van het concurrentiebeginsel.”

Het besef dat de modale burger te veel belastingen betaalt omdat de rijken geen eerlijke en correcte bijdrage leveren ondermijnt het vertrouwen in het systeem en de democratie..

De ‘ratrace’. Jachtigheid en stress. Werken om te leven en leven om te shoppen en alzo ons leven te verbrodden. Zijn we niet tot meer in staat dan een narrenleven van werken, betalen, shoppen en zwijgen zoals het al duizenden jaren is? Zijn we niet meer dan een bekocht en geknecht wezen? Is dit een homo sapiens waardig?

Code ROOD voor onze planeet.

VN-Secretaris-Generaal Antonio Guterres noemt het jongste IPCC rapport “code rood voor de mensheid”.

Zou de hiernaast getoonde correlatie tussen de groei-curve van het BNP en de Keeling curve toevallig zijn?

Uiteraard niet, het marktfundamentalisme schaadt niet alleen het welzijn van de mens (vide supra) maar ook onze biosfeer op lange termijn. De klimaatverandering, natuurrampen, degradatie van de biodiversiteit, de verzuring van de oceanen, enz. zullen me niet tegenspreken.

Daarom bestempelt Noam Chomsky het neoliberalisme als ‘genocidal, suicidal, planet-cidal’.

En psychoanalyticus Paul Verhaeghe schreefWie een ruimere logica hanteert, weet dat groei een langzame, collectieve zelfmoord oplevert.’  

Gevaar voor de democratie.

Zoals eerder al beschreven, we leven in een centocratie of plutocratie.

Inderdaad, de happy few bezitten veel te veel macht zonder zelf maar verkozen te zijn. Zo ondermijnen ze onze vrijheden en de democratie.

Denk maar aan het feit dat politiek en marktfundamentalisme twee handen op een buik zijn. Dat wetten en belastingen op maat van de happy few gemaakt worden. Aan het mantra ‘winsten privatiseren, verliezen collectiviseren’. Enz.

De modale burger heeft een stem zonder invloed. Opiniepeiling na opiniepeiling blijkt dat een grote meerderheid van de mensen voorstander is van een rechtvaardiger belastingsysteem zodat de belastingdruk eerlijker verdeeld wordt. De politiek doet niets. Hoeft het dan te verwonderen dat zovele kiezers zich laten verleiden door gewiekste volksmenners en populisten…

Afsluiten doe ik met de woorden van professor Paul De Grauwe: ‘Miljardairs zijn een gevaar voor de democratie’!

#Democracy  #freedom  #free markets  #happyness  #society  #taxes  #Wealth #Challenges  #Health #Cooperation

Het marktfundamentalisme, arm en rijk in stijgende lijn!

Het marktfundamentalisme, arm en rijk in stijgende lijn! 1981 2048 Lhoëst Jean

In zijn boek ‘Napoleon’ vatte Bart Van Loo het resultaat van 50 jaar neoliberaal marktfundamentalisme mooi samen: ‘bij aanvang van de eenentwintigste eeuw blijft het vermogen van een kleine groep van superrijken exponentieel stijgen terwijl het grootste deel van de mensheid er financieel op achteruitgaat en het aantal armen hand over hand toeneemt’.

Een droom voor enkelingen.

Inderdaad, een droom als je tot de happy few behoort. Je bent superrijk. Je wordt al slapend rijker. Je kunt gaan waar je wil zonder prikkeldraad. Je hebt zicht op een veel langer leven. Je heb dat zorgeloze gevoel dat jij en je erfgenamen nog duizenden jaren kunnen rentenieren. Je kunt eens naar Venus gaan, enz ….

De ‘happy few’ of de plutocratie zijnde de 1 à 5% van deze wereld, de plutocraten, de ‘captains of industry’, de bedrijven, de rijkeren.

Sinds de jaren 70’ van vorig eeuw plukken ze haast alle vruchten van de vooruitgang, worden ze steeds rijker en betalen ze steeds minder belastingen met dank aan de welwillende politici.

In het jaarlijkse Oxfam rapport van 2020 voor het World Economic Forum kun je dit lezen: “The world’s 2,153 billionaires have more wealth than the 4.6 billion people who make up 60 percent of the planet’s population.”

En Forbes’ 35th Annual World’s Billionaires List: Facts And Figures 2021 begint zo “ It’s been a year like no other, and we aren’t talking about the pandemic. There were rapid-fire public offerings, surging cryptocurrencies and skyrocketing stock prices. The number of billionaires on Forbes’ 35th annual list of the world’s wealthiest exploded to an unprecedented 2,755—660 more than a year ago. Altogether they are worth $13.1 trillion, up from $8 trillion on the 2020 list.”

Hun rijkdom steeg dus zo maar eventjes met meer dan 60% op één jaar. Met hoeveel is uw rijkdom gestegen?

Dat sommigen rijker zijn dan anderen is in se niet het probleem. Wel een probleem is dat de rijkeren steeds minder belastingen betalen. En dat ze zich ongenaakbaar voelen omdat ze via de politiek de touwtjes in handen hebben. Is dit democratie? Ik vind dit vooral onrechtvaardig, schandalig, pervers en obsceen. En jij?

Een hel voor de rest.

Net zoals mooi gevormde borstjes een verschrikkelijke kanker kunnen verbergen, verbergen de neoliberale hoera-curven veel, heel veel stinkende miserie.

De ongekende welvarendheid van de rijken te samen met groeiende armoede heeft immers geleid tot een enorme stijging van de ongelijkheid in de wereld. En tot nefaste bijwerkingen: een verzuurde maatschappij, een klimaatcrisis van jewelste en de uitholling van de democratie. 

Armoede stijgt overal.

Terwijl de happy few slapend rijker worden, worden meer en meer mensen zwoegend armer!

In hun uitstekende boek ’Fantoomgroei’ schrijven Sander Heijne en Hendrik Noten dat de economie de voorbije veertig jaar met tientallen procenten gegroeid is, terwijl de reële gezinsinkomens verhoudingsgewijs nauwelijks gestegen zijn. 

‘Veel Afrikaanse boeren en Indonesische arbeiders komen aan het eind van een dag hard werken thuis  met minder eten dan hun voorouders vijfhonderd jaar geleden’, schrijft Yuval Noah Harari in zijn boek ‘Sapiens: een kleine geschiedenis van de mensheid’.

De groeicijfers zijn inderdaad spectaculair, maar toch moet de helft van de wereld nog steeds rondkomen met minder dan 5,50 dollar per dag omdat de voordelen van de groei grotendeels alleen naar de rijksten gaan.

 Ook in Europa nemen armoede en honger toe. Haast 1 op de vijf Europeanen leven met een risico op armoede of sociale uitsluiting. En ons landje scoort niet beter. Zo maar eventjes 2,3 miljoen(!!!) landgenoten hebben moeite om op het einde van de maand rond te komen. De files aan de voedselbanken worden langer. En zelfs in onze zelfverklaarde sterregio Vlaanderen stijgt het risico op armoede en dat is vooral het gevolg van een ‘armoedig armoedebeleid’.

Zouden politici artikel 25 van de Universele verklaring van de Rechten van de Mens begrijpen dat bepaalt dat eenieder recht heeft op een levensstandaard die hoog genoeg is om mee te kunnen in de maatschappij?

Groeiende ongelijkheid.

Door de happy few rijker te maken en de massa’s armer heeft het neoliberalisme de kloof tussen arm en rijk spectaculair vergroot. Een van de ‘defining issues of our time’ volgens velen, incluis B. Obama.

De ongelijkheid is vandaag veel hoger dan in de jaren 1980’! Groei van welvaart en productiviteit gingen immers haast volledig naar de zakken van de heersende klasse!

Het moge duidelijk zijn dat de zogenaamde trickle down-theorie, of meer prozaïsch, ‘ the rising tide lifts all boats’  niet werkt. Zelfs Joe Biden erkent dit. Het is één van de zovele nepverhaaltjes die verteld worden door economische actoren en politici om het systeem te legitimeren.

En ondanks je dit van ‘beschaving’ zou kunnen verwachten, willen we deze groeiende ongelijkheid niet verkleinen…

#Inequality  #Free markets  #Good governance #Poverty #taxes  #Wealth

Overheden, de marionetten van het neoliberalisme.

Overheden, de marionetten van het neoliberalisme. 640 480 Lhoëst Jean

Volgens het neoliberalisme moet de overheid ideale omstandigheden creëren voor het bedrijfsleven, investeringen en verliezen subsidiëren en winsten zo weinig mogelijk belasten. En voor de rest, zich vooral niet bemoeien.

Hoe rijker, hoe minder belastingen.

Figuur 4 toont de perverse evolutie van de belastingdruk in de VS. En zoals zo vaak, wat in de VS gebeurt wordt elders nageaapt. Sinds de jaren 80 van vorige eeuw betalen de happy few (de rijkeren en bedrijven) wereldwijd steeds minder belastingen. Van onrechtvaardigheid gesproken!!!!

Ook de vennootschapsbelasting (van 50 naar 21%) en vermogensbelasting (van 30 naar 15%) zakten spectaculair. Vele grote bedrijven betalen haast geen belastingen meer.

Ontvangen huren, dividenden en zeker meerwaardes op aandelen en vermogen genieten nog steeds een fiscaal gunstregime.

Het lijkt wel of de middeleeuwen en het ancien regime helemaal terug zijn. Het neoliberalisme zorgt niet alleen voor vele troosteloze sdf’s (sans-domicile fixe) maar ook voor vele geprivilegieerde  sdf’s (sans difficultés fiscales) zoals Bert Kruismans ooit grapte.

Ook ons landje ging lustig mee in deze hemeltergende evolutie. Zo nam de regering Michel I tal van belastingmaatregelen die het betere deel van de bevolking ten goede kwamen met als bijproducten een ‘steeds groter wordend gat in de begroting’ en meer ongelijkheid. We zijn trouwens een van de weinige Europese landen zonder vermogenswinstbelasting.

Blind voor belastingfraude en -ontwijking.

Ondanks de forse belastingverlagingen voor de beter begoeden, blijft  belastingfraude en -ontwijking floreren als nooit te voren. De Panamapapers en de vele andere Pandora papers spreken boekdelen…. Als je wat meer wil weten hoe het er in ons landje aan toegaat, lees dan eens dit artikel met Stijn Van Hove, een kenner.

In hun race to the bottom qua belastingen worden kapitaalkrachtigen steeds inventiever om hun vermogen uit het zicht van de fiscus te houden. In de geest van het neoliberalisme wordt het hun uiteraard ook niet al te moeilijk gemaakt. Leefloners worden met een vergrootglas bekeken, belastingfraudeurs en – ontwijkers met een blinddoek! De overheden overal ter wereld verliezen zo tonnen euro’s aan belastinginkomsten! En dus betaalt de modale belastingbetaler veel te veel belastingen omdat een klein deel zijn belastingen niet betaalt. Opmerkelijk toch dat over deze problematiek (transfert) haast nooit gepraat wordt!

Is er dan geen enkele tegenwind?

Van onze politici moeten we niet veel verwachten. Gelukkig zijn er een paar super rijken en burgers die zelf beginnen in te zien dat deze antieke praktijken niet meer kunnen.

Zo verklaarde Warren Buffet ooit: ‘Er is een klassenstrijd aan de gang. En het is mijn klasse die die strijd voert. We zijn hem ook aan het winnen. Terwijl dat niet zo zou mogen zijn.

Of Joe Biden die ‘het meer dan beu is dat de superrijken en grote bedrijven niet eerlijk bijdragen.’

En in Forbes van 6/2/2020 kon je dit lezen: ‘One of the important drivers of inequality is the fact that a large share of the income and wealth from the richest people on this planet isn’t taxed. Due to the (abuse of) tax havens, tax avoidance and tax evasion, governments miss out on large amounts of money. 

En de overheid in al dit?

Die staat erbij en kijkt ernaar. Laat begaan want ‘de markt weet het het best.’ Blind voor de realiteit danst ze naar de pijpen van de economische belangen. Obsceen schuldig verzuim!

Naast belastingen verlagen, mag/moet ze op advies en met de goedkeuring van de heersende klassen:        

  • Bedrijven in nood helpen (verliezen subsidiëren);
  • O&O en investeringen subsidiëren;
  • Infrastructuur bouwen en onderhouden om het handelsverkeer te vergemakkelijken;
  • Het volk het gelag laten betalen. Als er geld tekort is, belast ze de modale burger  wat meer of bespaart ze op sociale voorzieningen.
  • Het volk in de pas doen lopen. De zweep voor de gewone mens, de fluwelen handschoen voor de ‘economische actoren’.
  • Met nepverhaaltjes en bakerpraatjes het volk wijsmaken dat de ‘onzichtbare hand’ van de economische belangen het enige maatschappelijk heil­zame is voor iedereen.
  • Het volk verdelen zodat ze onder elkaar ruziemaken en afgeleid worden van de echte problemen. Zo lang er meer heisa is om een hoofddoek dan om een lege brooddoos zijn de ‘happy few’ tevreden.
  • Verder mag ze zich onledig houden met nutteloze zaken die er niet toe doen zoals ‘des problèmes imaginaires’  (stammenoorlogskes, identitaire verdwazing, enz.) en het land naar hartenlust verkavelen en versnipperen. Zolang de heersende klassen niet moeten betalen voor deze klucht mogen er altijd nog ministerkes bij,…. De burger betaalt deze waanzin.

Eigenlijk luidt het advies van het neoliberalisme aan de overheid: laat het volk via belastingen opdraaien voor de kosten en investeringen waarvan wij de vruchten plukken zonder belastingen!

Of zoals Noam Chomsky het schitterend schrijft in zijn boek ‘The consequences of Capitalism’: ‘public subsidy, private profit’. En zo verhindert de graaicultuur van enkelen de vrijheid en vooruitgang van velen….

Niet haalbaar en betaalbaar?

Geen geld voor pensioenen, geen geld voor loonsverhogingen, geen geld om de armoede uit de wereld te helpen, enz. want niet ‘haalbaar en betaalbaar’ klinkt toch een beetje hol als je naar de figuren 1, 2 & 3 en de hierboven geschetste evolutie van de belastingdruk kijkt…

Zouden we ‘niet haalbaar en betaalbaar’ niet beter vervangen door ‘geen politiekers met durf, verbeelding en leiderschap’?

In een licht ironische brief van Erik Vlaminck, alias Dikke Freddy las ik ooit eens deze spitsvondige persiflage van het neoliberalisme in de praktijk:

‘We beseffen nu allemaal hoe een pillenfabriek werkt. Nadat een ziekte uitgebroken is, krijgt de fabriek van regeringen van overal tonnen subsidies om onderzoek naar een nieuw medicament te voeren. En zodra dat nieuwe medicament gevonden is, presenteert de fabriek diezelfde regeringen gepeperde facturen om de uitvinding te kunnen kopen die ze eerder zelf bekostigd hebben. Belastingen betalen hoeven de fabrieks­bazen niet te doen, omdat ze te veel verdienen.’

#Good governance #taxes  #free markets #government Michel 1 #social security

De curven van het neoliberalisme.

De curven van het neoliberalisme. 453 630 Lhoëst Jean

Sinds de jaren 1970 leven we onder de knoet van het neoliberale marktfundamentalisme.

In een reeks artikelen zal ik pogen het neoliberalisme te fileren in zijn wel- en wandaden. Na dit inleidend artikel, volgen nog artikels omtrent de rol van de overheid, over dromen en nachtmerries en tenslotte over de vraag of het marktfundamentalisme al dan niet gederadicaliseerd moet worden.

Het neoliberalisme is god.

Het neoliberalisme of marktfundamentalisme is een ideologie die het wilde kapitalisme vrij spel wil geven met minimale overheidsinterventie. De economie is god en regeert de wereld.

De markt weet het immers het best en een ‘onzichtbare hand’ zal wel zorgen dat iedereen een paar kruimeltjes krijgt van de vooruitgang, aldus het dogma.

De overheid moet zich beperken tot belastingen verlagen voor bedrijven en de beter begoeden, besparen in de sociale uitgaven, zorgen voor gunstige bedrijfsomstandigheden en de bedrijven steunen wanneer dat nodig is.

En …in samenwerking met de media en de economische actoren, het volk koest houden met allerhande nepverhaaltjes en zondebokken om hen te overtuigen dat het marktfundamentalisme de best mogelijke oplossing is. Voilà, het systeem in een notendop.

Groei, groei en nog eens groei!

Zoals een fiets valt als je er niet op blijft rijden, valt het marktfundamentalisme als we niet met zijn allen steeds meer en meer consumeren.

Figuur 1 toont de spectaculaire groei van onze welvaart(BNP), veel sneller dan de bevolkingstoename. Het marktfundamentalisme kan dus goede cijfers voorleggen…

Een paar bedenkingen bij die groei-verslaving.

  • Groei, groei, maar ten koste van wat? Is deze illusie houdbaar op een ‘eindige’ planeet? Hoe lang kunnen we de planeet nog blijven vernietigen voordat hij ons zal vernietigen?  De ‘Earth Overshoot Day’ valt jaar na jaar vroeger!
  • Meer en meer mensen stellen vragen bij deze groei-obsessie. Zo beschreef Philipp Blom ooit prachtig dat ‘groei de oudste, meest verspreidde en  langst gedoogde tiran ter wereld’ is. En in zijn boek ‘Minder is meer’ beweerd Jason Hickel dat ‘een onbeperkte economische groei voor de aarde is wat een kankergezwel is voor het menselijk lichaam.’
  • De welvaart is fors gestegen, maar zou het welzijn van de mensheid ook fors gestegen zijn? Maakt altijd maar meer-en-meer ook gelukkiger?  Laat ons niet vergeten dat het BNP alles meet, behalve dat wat het leven de moeite van het leven waard maakt zoals Robert Kennedy het ooit verwoordde.
  • Met deze cijfers voor ogen zou een alien vreemd opkijken moest hij in een grote stad neerstrijken en zien hoe op de ene plek mensen van ellende en honger ‘eten zoeken in een hoop rotte kadavers’ terwijl een paar straten verder mensen omkomen van obesitas…

Productiviteit & lonen.

In afbeelding 2 zie je de evolutie van de productiviteit en de lonen sinds 1950. Alhoewel het hier om Amerikaanse cijfers gaat, is dit een wereldwijde trend.

De stijging van de productiviteit is te danken aan de geweldige, wereldwijde evolutie van kennis, wetenschap en technologie: digitalisatie, robotisatie , automatisatie, artificiële intelligentie, herstructureringen, enz., dragen allen hun steentje bij. Zovele exponenten van het menselijke vernuft, van de homo sapiens in actie.

Deze enorme productiviteitsgroei maakt het mogelijk om met steeds minder mensen steeds meer te produceren. Tegenwoordig wordt met minder dan de helft van het aantal arbeiders evenveel geproduceerd als dertig jaar geleden.

Dit, samen met de globalisatie (in tegenstelling tot mensen kunnen bedrijven en kapitaal zich vestigen waar ze willen), verklaart waarom de lonen minder snel stijgen dan de productiviteit. Een te veel aan arbeiders maakt ze makkelijk vervangbaar wat de loonkost en hun macht drukt. Ter illustratie het gemiddelde loon van een arbeider is vandaag in de VS even hoog als in 1970!!!

Voornamelijk sinds de jaren 1980’ zien we de dat de lonen de productiviteit niet meer volgen. En de kloof wordt steeds groter. Economisten noemen deze kloof ‘the great  decoupling’.

Enkele bedenkingen bij ‘the great dcoupling’.

  • Uiteraard gaat het hier om de loonmassa van de uitvoerende werknemers. De lonen van leidinggevenden (CEO’s, enz) kenden een heel andere evolutie en zijn de laatste dertig jaar enorm gestegen. In De Standaard van 31/10/2020 kon je dit lezen: “Bij de 350 grootste bedrijven schommelde de vergoeding voor de ceo in 2018 rond de 17 miljoen dollar. Terwijl een bedrijfsleider in de jaren 60 gemiddeld twintig keer meer verdiende dan zijn doorsneewerknemer, was dat in 2019 bijna driehonderd keer zoveel. Die gewone werknemers gingen er nauwelijks op vooruit.”  En zeggen dat Plato ooit beweerde dat de rijkste nooit meer dan vier keer rijker mocht zijn dan de armste.
  • Veel van de R&D achter deze enorme productiviteitsgroei wordt betaald door de belastingbetaler (subsidies)….maar de vruchten (winsten) verdwijnen steeds weer in de zakken van de privé-sector! Volgens de neoliberale logica: investeringen en verliezen subsidiëren, winsten privatiseren!  
  • Meer produceren met steeds minder mensen is een positieve evolutie. Dit is echte vooruitgang. Van ‘full employment’ naar ‘null employment’ moet het doel zijn. Maar dan mogen we uiteraard de mensen die overbodig geworden zijn in het productieproces niet achterlaten. Ook zij hebben recht op een vol- en menswaardig leven! Daarom moeten we anders, out of the box, gaan kijken naar de ‘vrije markt’ en moet de overheid de ‘vrije markt’ durven om te vormen naar een ‘wijze markt’ waar vooruitgang en welzijn primeren. En waar de winsten van de vooruitgang correct worden verdeeld over de samenleving. Niet langer het BNP, maar het BNW (BN welzijn of geluk) moet de maatstaf worden. Dit is een evolutie een homo sapiens waardig.
  • Politici die vandaag nog denken in termen van ‘jobs, jobs, jobs’ en ‘een werkgelegenheidsgraad van 80%’ zijn geen visionaire vooruitgangsdenkers maar korte termijn denkers, huichelaars. Ze stellen de problemen alleen maar uit. Eigenlijk zouden ze beter zichzelf activeren!

Evolutie beurskoersen.

Figuur 3 toont de evolutie van de beurskoersen op lange termijn. Om van te smullen. Groei en stijgende productiviteit leiden tot hogere winstverwachtingen die de beurskoersen alsook de dividenduitkeringen naar de ‘hemel’ stuwden. Alles lijkt op rolletjes te lopen…

In het volgend artikel gaan we dieper in op de rol van de overheid in het neoliberalisme.

#Free markets #Happiness #Job market #Wealth

Beercars please, no bearcats!

Beercars please, no bearcats! 903 501 Lhoëst Jean

Français    English

‘War on drugs’ met heuse bearcats: het klinkt heel, heel stoer, maar het zijn losse flodders in de praktijk.

Inderdaad, een ‘war on drugs’ biedt geen enkele oplossing. Het is het typische ‘law and order’ getoeter van politici zonder visie, inhoud en scrupules à la Trump. Het is geldverspilling en maakt de problemen alleen maar erger.

De meeste van die populistische politici beseffen dat wel. Maar spierballengerol is nu eenmaal goed voor makkelijk stemmengewin… en om rookgordijnen rond de echte problemen op te trekken! In hun ideologische blindheid en bekrompenheid zal het algemene belang hun worst wezen. Zulk politieke ‘oorlogen’ tonen vooral een schrijnend gebrek aan politieke moed en leiderschap.

 

Waarom werkt het niet?

Honderd jaar geleden heeft men geprobeerd de VS droog te leggen. Alcohol was verboden van 1920 tot 1933. Het werd één groot fiasco. Het verbod ontketende een enorme zwarte markt. De georganiseerde criminaliteit boomde en criminelen (cf Al Capone) beleefden gouden tijden!

Zoals Frank Albers, docent Amerikaanse cultuurgeschiedenis, het vertelde op Radio 1 op 17/01/2020:“Als je iets verbiedt waar mensen behoefte aan hebben, creëer je alleen maar een hoop andere ellende.”

De geschiedenis, de ervaring en wetenschappelijk onderzoek tonen duidelijk aan dat het uiterst moeilijk is om via een repressieve, negatieve logica iets positief te bereiken. Het maakt het verbodene alleen maar aantrekkelijker, lucratiever en dus ook gewelddadiger. Kortom, zo’n politiek vergroot de maatschappelijke schade en kosten. Een ‘war on drugs’ wordt dan een ‘war for drugs’!

 

Wat dan wel?

Er bestaat geen mirakeloplossing. Een combinatie van maatregelen kan wel helpen.

1 Legaliseer de productie, verkoop en het gebruik van drugs.

Stop met verbieden van drugs, net zoals we doen met andere genotsmiddelen: alcohol, tabak, antidepressiva, slaapmiddelen, erectiemiddelen, enz.. Laat iedereen vrij en haal het gemakkelijk geldgewin uit de drugshandel. Er is na legalisering geen enkele aanwijzing dat er meer drugs gebruikt gaan worden dan nu.

Een legalisering zou ook veel capaciteit bij politie en justitie vrijmaken, middelen die bijvoorbeeld beter aangewend zouden kunnen voor het opsporen en berechten van belastingfraude, vrouwenhandel of intra familiaal geweld om er maar een paar te noemen.

Trouwens in het algemeen moet de betutteling van de burger en het Middeleeuws paternalisme stoppen. Een overheid moet de burger niet verbieden/verplichten wat hij al dan niet mag of niet mag doen zolang dit doen andere burgers niet stoort. De overheid moet ons zelfbeschikkingsrecht respecteren. We hebben echt geen nood aan politiekers die ons hun ideologisch getinte ‘goed gedrag’ willen opdringen.

Of willen ze van ons allen middelmatigen maken?

2 Een ontradings- en informatiepolitiek.

Laat mensen vrij, maar werk aan preventie van slecht of overmatig gebruik.

Informeer burgers objectief en duidelijk over de voor- en nadelen van alle genotsmiddelen.

Naast informatie, kan een ontradende politiek door een aangepaste verbruiksbelasting op de meest schadelijke genotsmiddelen ook helpen. Zou het niet beter zijn in plaats van de zakken van drugscriminelen te vullen, de staatskas te spekken door een aangepaste belasting op drugs?

 

3 Bied mensen een hoopvol toekomstperspectief!

En last but not least, ban de uitzichtloosheid, een van de voornaamste redenen waarom mensen vluchten naar drugs en andere genotsmiddelen als pijnstillers!

In plaats van mensen te verdelen, verenig ze in een wereld waar iedereen zichzelf kan zijn zonder angst. Ga voor solidariteit in de wereld in plaats van voor lege “eigen volk eerst” bakerpraatjes.

Doe iets aan de nefaste gevolgen van het neoliberalisme: ongelijkheid, armoede, onrechtvaardige belastingpolitiek, de vernietiging van natuurlijke evenwichten, de klimaatopwarming, enz. Mensen willen zich meer voelen dan alleen maar geknechte arbeiders en consumenten ten dienst van de heersende klassen.

Maak van de vrije markt een wijze markt die ten dienste staat van iedereen, en niet alleen van een heel kleine minderheid.

Ben er van overtuigd dat een positieve ‘fight for a better world’ veel meer baten zou hebben dan een negatieve ‘war on drugs’.

 

Drugs have destroyed many lives, but wrongheaded governmental policies have destroyed many more. I think it’s obvious that after 40 years of war on drugs, it has not worked. There should be decriminalization of drugs.

Kofi Annan, Ghanees diplomaat en 7e secretaris-generaal van de VN 1938-2018

#challenges #freedom #Good governance  #Good/Bad practices #Happiness #justice #populism #taxes #free markets

Me, myself and I.

Me, myself and I. 401 466 Lhoëst Jean
Français    English

Hoe komt het toch dat het neoliberalisme en het nationalisme twee handen op een dikke buik zijn? Omdat beiden een aantal kankerverwekkende en geestdodende mantra’s gemeen hebben.

 

1 Leve ‘Greed is great’.

Het parlando van het markfundamentalisme en het nationalisme is gelijklopend: “eigen profijt eerst” en ‘eigen volk eerst’. Of alles voor ons en de rest kan stikken.

Greed is great’ zoals Ayn Rand het bewierookte. Deze filosofe is met uitspraken als ‘egoïsme is een deugd’ en ‘bemoeienis met de vrije markt is uit den boze’ een inspirator van het wilde neoliberalisme en het egoïstische denken.

Dit egoïsme leidt vaak tot kleuterachtige en intrieste toestanden. Zoals de door de NVA in het voorjaar 2020 geëiste Belgische onthouding bij de stemming over de vrijgave van 37 miljard Europese noodfondsen. Reden? ‘Meester, Wallonië krijgt meer dan wij’. Bye the way overigens terecht. En daar stonden we dan weer te blinken als de risée van Europa.

2 Leve de status quo, de verhaaltjes en de verdeeldheid.

Marktfundamentalisme en nationalisme houden van status quo. Om die te legitimeren verspreiden ze allerlei verhaaltjes. Ze zaaien twijfel en verdeeldheid. Dit alles om de aandacht van het volk af te leiden van de echte problemen zoals ongelijkheid, oneerlijke belastingen, klimaatopwarming, overbodigheid, enz.…

Het nationalisme is inderdaad een ideale bliksemafleider voor het vrije markt denken. Met identitair en communautair gebeuzel en het jagen op zondebokken zorgt het immers voor veel verdeeldheid. En dus de nodige af- en misleiding. Maar zo los je uiteraard de economische, sociale, fiscale, ecologische of wat dan ook problemen, geschapen door het marktfundamentalisme niet op.

Zo zorg je niet voor spek in de bek van de minder bedeelden, maar wel voor veel spek naar de bek van het markfundamentalisme.

Status quo, afleiding en verdeeldheid zijn immers du pain béni voor het neoliberalisme… Zolang er minder heisa is over belastingfraude dan over zeg maar een onterecht gefloten penalty is er niets aan de hand voor hen!

3 Leve het neoliberalisme.

Het conservatieve nationalisme houdt van het rauwe neoliberalisme: minder overheid, minder belastingen, minder sociale zekerheid, meer privatiseren, enz.

Ze delen het verhaaltje van winsten privatiseren en verliezen socialiseren want anders dreigen er massale ontslagen. Een van de vele perverse dogma’s die niet in vraag mogen gesteld worden.…

Voor hen is het immers helemaal niet onbillijk dat ‘de arme mensen altijd moeten bijdragen om de weelde van de rijken te vergroten’, zoals Publius Terentius Afer al schreef in de 2e E v.Chr.

Zelfs in volle corona-pandemie voelde je dat een partij als de NVA (‘Niks Voor Anderen’?) het moeilijk had de volksgezondheid te laten voorgaan op de economie. Het PFOS schandaal is daar weer een zoveelste uiting van!

Is het normaal dat winstgevende bedrijven die haast geen belastingen betalen nog eens gesubsidieerd worden?

Ooit enige maatregel gezien ten goede van arme, kinderrijke gezinnen die samenhokken in veel te kleine huurappartementen zonder terras?

4 Leve ‘gesloten grenzen behalve voor bedrijven en plutocraten.’

Nationalisten verkavelen graag en trekken graag muren op. Eens verkaveld zijn ze er wel als de kippen bij om deze grenzen terug te openen voor bedrijven en plutocraten via internationale handelsverdragen. Het marktfundamentalisme roept immers om een ééngemaakte markt. Het is niet gebaad met gesloten poorten en belemmeringen in de vorm van overal andere en/of te strikte regeltjes. Goederen, kapitalen en plutocraten gaan waar ze willen. Anderen, en zeker de minder bedeelden moeten in hun kotje blijven.

Vandaar dat de Europese economische unie een gedroomde paraplu is voor een verdere verkaveling van Europa, terug naar het feodale tijdperk met vorsten- en hertogdommetjes… Inderdaad dom!

5 Leve ‘Hoe rijker, hoe minder belastingen.’

Het conservatieve nationalisme vindt nog steeds dat ‘hoe rijker, hoe minder belastingen’ een zegen is voor iedereen zoals Ayn Rand en het neoliberalisme het graag horen.

Zo schreef de regering Michel 1 bijvoorbeeld een ongedekte cheque uit om de belastingen voor bedrijven en de beter begoeden te verlagen.

Zoals eerder al beschreven, conservatieve regeringen jagen met een vergrootglas op de paar euro sociale fraude. Tegelijkertijd sluiten ze hun ogen voor de miljarden belastingfraude en -ontwijking.

Onlangs las ik in de Nederlandse Volkskrant “De fraudeobsessie in dit land concentreert zich op de mensen die het minst bezitten en de minste mogelijkheden tot verweer hebben.” Spijtig genoeg geldt dit zeker ook in ons landje!

Verder tolereren bedrijven en plutocraten de verkaveling van de wereld omdat dit de beste garantie is tegen mogelijke belasting harmonisaties. Iets waar ze als de dood voor zijn omdat dit hun race to the bottom qua belastingen zou kunnen dwarsbomen.  Zulke verdragen vereisen immers unanimiteit… Dus hoe meer verdeeldheid in de wereld, en hoe meer lilliputterlandjes, hoe moeilijker het wordt eventuele internationale belasting akkoorden te maken. En hoe kleiner dus het risico op nog maar een begin van een wereldwijde fiscale harmonisatie… Iets wat nochtans dringend nodig is om tot eerlijkere belastingen te komen. Zelfs binnen de EEG zijn belastingverdragen haast uitgesloten, omdat er altijd weer landen zijn die tegenstemmen…zoals België onder druk van de Vlaamse nationalisten!

 

6 Leve ‘de postjes’.

Als tegenprestatie mogen de nationalisten de wereld naar hartenlust verkavelen in stam-dommetjes en postjes à volonté creëren. Want iedere stam moet uiteraard zijn eigen regering en ministerkes hebben. Bye the way, een praktijk die bedrijven nooit zouden toepassen wegens te inefficiënt en te duur.

Het gevolg is dat de kost van bestuur van ons land de afgelopen 70 jaar exponentieel gestegen is.

Van dit slechte en nutteloos dure bestuur liggen de bedrijven en hun eigenaars niet wakker. Ze ondervinden er weinig hinder van wegens de handelsverdragen en ééngemaakte marken. Bovendien moeten ze er financieel , anders dan de gewone burgers, niet voor opdragen wegens de toegekende belastingverlagingen en de gedoogde belastingfraude-en ontwijking.

Volle en lege kasten. 

Het resultaat van die nefaste samenwerking: de kast met Free Trade Agreements puilt uit, maar de kast van Tax Harmonisation Agreements is leeg !!

En de burger betaalt het gelag! Hij betaalt  te veel belasting omdat niet iedereen naar  vermogen bijdraagt. En omwille van het veel te dure en inefficiënte beleid met veel te veel postjes.

Deze ‘inconvenient truth’ is het gevolg van het feit dat zowel het nationalisme als het neoliberalisme de onderliggende economische en politieke machtsstructuren niet willen aantasten.

Ze houden van status quo en hebben het zo niet gemunt op andersdenkenden, of op denkenden tout court en op armoedzaaiers, die ze beschouwen als hinderpalen voor hun machtsgreep.

Met egoïsme en narcisme (wij-zij) bewieroken ze in stilte dezelfde predikanten van Friedman tot Ayn Rand,

Ze passen dezelfde technieken toe (propaganda met verhaaltjes: marketing en populisme) om hun ‘waar’ aan de man te brengen.

Moest Albert Einstein nu nog leven, zou hij zeker en vast niet meer alleen het nationalisme, maar ook het neoliberalisme bestempelt hebben als zijnde de mazelen van de wereld. Maar vandaag de dag is er geen haan die er naar kraait of geen leeuw die er naar brult!

Een mondiale regering graag!

De wereld is een dorp is een goede evolutie, maar het mag zich niet beperken tot de wereld is één markt. Politiek gezien hebben we echt geen nood aan nog meer verkaveling, maar net het tegenovergestelde.

Een open samenleving met meer internationale samenwerking en solidariteit. Om de problemen van deze wereld -klimaat-en milieuproblemen, belastingharmonisatie, ongelijkheid, uitbuiting, enz…- aan te pakken hebben we een mondiale regering nodig  die de basisregels (grondwet) voor iedereen bepaalt in het belang van het welzijn van de mensheid en natuur. Basisregels waaraan alle lokale regeringen zich moeten houden!

Hoelang blijven we nog domme ganzen?

#Neoliberalisme  #Nationalism  #Political parties  #NVA

‘Eigen profijt/volk eerst’: yeah!!!

‘Eigen profijt/volk eerst’: yeah!!! 611 437 Lhoëst Jean
Français    English

Het neoliberalisme – eigen profijt – en het conservatieve nationalisme -eigen volk – domineren de wereld: een weinig opbeurend perspectief.

Samen creëren ze een bedrukt, gepolariseerd en verziekt maatschappelijk klimaat: een groeiende ongelijkheid, onrechtvaardige belastingen, armoede, ecologische verloedering, uitsluiting en verdeeldheid. Angst om verschillend te zijn, boosheid over veranderingen en vrees voor economische overbodigheid scheppen de ideale voedingsbodem voor haat, intimidatie en terreur.

Economisch gaat men globaal: het neoliberalisme (marktfundamentalisme) wil de wereld verenigen in één grote markt, zonder belemmeringen, grenzen of belastingen.

Politiek gaat men lokaal: het nationalisme wil de wereld verkavelen in ‘eigen volk’ stamgebieden, met overal andere regeltjes, hoge muren en veel extra postjes.

Verenigen voor maximale winst, en verdelen voor minimale weerstand. Het neoliberalisme en nationalisme vinden elkaar in het ‘divide et impera’ van de 21e eeuw.

 

Neoliberalisme en globalisering.

Vandaag de dag zitten we in een luie zetel uit Scandinavië, gekleed in een broek uit Turkije, nippend aan een drankje uit Amerika en smullend van een hamburger uit Zuid-Amerika met onze gsm uit China te kijken naar de alsmaar groter wordende kloof tussen arm en rijk.

Het neoliberalisme is een illusie. De illusie dat je het kapitalisme zijn vrije gang moet laten gaan, zonder pottenkijkers en overheidsinterventie omdat ‘de markt het het best weet’.

Dankzij de technologische en digitale vooruitgang, welwillende overheden en  internationale handelssamenwerking is de wereld één markt geworden (globalisering).

Vandaag de dag kennen informatiestromen, multinationale bedrijven, plutocraten, goederen, diensten en geldstromen geen grenzen meer. Zo is 70% van de wereldwijde import en export van landbouwproducten in handen van 5 internationale concerns!  En de grootste maatschappelijke problemen  – klimaatverandering, ongelijkheid, overbodigheid, … –  kennen sowieso ook geen grenzen.

De drijfveer van die evolutie is het neoliberalisme met zijn dogma: ‘groei, groei en nog eens groei’. De oudste, meest verspreidde en langst gedoogde tiran ter wereld .

Bedrijven en plutocraten houden van globalisering omdat ze, in hun race to the top qua winstmaximalisatie willen produceren en verkopen waar ze willen zonder  belemmeringen en belastingen. Verder willen ze zich kunnen vestigen waar ze willen, ttz waar  ze fiscaal vriendelijk onthaald worden. Voor hen gelden er geen immigratiebeperkingen.

Als roofvogels vliegen ze boven de landsgrenzen op zoek naar de beste plekjes.

 

Nationalisme.

Maar ondanks deze grensoverschrijdende evoluties, die eigenlijk een mondiale maatschappelijke aanpak vereisen, doet de politiek net het tegenovergestelde: versnipperen en verdelen, muren bouwen, deuren sluiten, aandacht voor futiliteiten, enz.  Overal zijn xenofobische ‘eigen volk’ heerschappen als Trump en partijen als de N-VA en Vlaams Belang bij ons in opmars.

Het gaat meestal om nationalistische, conservatieve partijen die de ‘status quo’, incluis het huidige neoliberale denken,  willen handhaven en bestendigen. De maatschappelijke solidariteit willen beperken tot het eigen volk. Het ‘eigen volk’ verheerlijken en de anderen demoniseren. Dit polariserende WIJ-ZIJ denken kan, zoals de geschiedenis telkens opnieuw weer bewijst, nochtans tot vreselijke misstanden leiden: oorlogen, onderdrukking, uitsluiting, discriminatie, haat, terreur (cf de voortvluchtige terreurverdachte Conings) en genocide.

Het is inderdaad een stroming die niet bekendstaat om zijn ruimdenkendheid en tolerantie. Eerder om ‘law and order’. En… een dubbele moraal.

Op economisch gebied zijn ze meestal aanhangers van het rauwe neoliberalisme: minder overheid en sociale uitgaven afwentelen op de individuele burger (privatiseren, activeren). Voor hen is het eenvoudig: arm zijn of niet meekunnen (willen) is een eigen verantwoordelijkheid.

Op ethisch gebied zijn ze uiteraard autoritair en paternalistisch. De burgers moeten in de pas lopen. Voor hen kan abortus niet, maar over de herinvoering van de doodstraf kan gepraat worden…. Ach, tenslotte slechts een kwestie van timing!

Populisme.

Meestal zijn het ook partijen met goede populistische leiders die maar al te goed beseffen dat de massa’s ontvankelijker zijn voor beweringen dan voor argumenten. En ze buiten die zwakte zonder pardon uit om gebakken lucht te verkopen, angst aan te jagen, verdeeldheid en haat te zaaien en om zondebokken à volonté uit hun mouw te toveren. Een eeuwenoud recept om  de publieke opinie te manipuleren en een stamgevoel te creëren.  Het brengt hen electoraal gewin. En vooral het leidt die massa’s af van de echte problemen en zorgt zo voor het legitimeren en in stand houden van de status quo.

Eigenlijk hebben deze partijen, die zich vaak op christelijke waarden (?) beroepen, de rol van de kerk in de middeleeuwen overgenomen: de sociale orde in stand houden.

 

Symbiose tussen politiek en economie.

Zoals ik eerder schreef, het huidig politiek systeem is de verzekeraar en de vakbond van het markfundamentalisme. Het geeft aan de gewone mensen de schijn van vrijheid en medezeggenschap terwijl het de fundamentele economische ongelijkheid intact laat. In zijn uitstekende boek ‘De limieten van de markt’ spreekt prof. De Grauwe in dit verband van ‘crony capitalism’ (vriendjeskapitalisme).

En vooral met conservatieve, nationalistische partijen is het marktfundamentalisme ’vriendjes’.  Verdeeldheid speelt immers in de kaart van het neoliberalisme zolang de ‘markt’ maar open en ééngemaakt blijft. Eén markt, versnipperd beleid, prima zo. Inderdaad, hoe meer gepalaver over ‘problèmes imaginaires’ (identiteit, symbolen, kledingvoorschriften, staatshervormingen, migratie, enz.), hoe minder strijd rond de ‘real issues’. Zo lang er meer heisa is om een hoofddoek dan om een lege brooddoos is er geen vuiltje aan de lucht!

In een volgend artikel ga ik dieper in waarom neoliberalisme en nationalisme twee handen op een buik zijn….

#Free markets  #Nationalism  #Political parties  #populism  #society

Burgers aan de macht, kan het?

Burgers aan de macht, kan het? 666 964 Lhoëst Jean

In deze column schets ik ruwweg, bij wijze van voorbeeld, hoe een democratie met uitgelote burgers er in de praktijk zou kunnen uitzien. Een systeem met een parlement, staatsraad, regering, referendums en een vierjaarlijkse evaluatie van het beleid en uitloting.

Het parlement.

Het parlement telt 225 leden, allen uitgeloot voor vier jaar.

De burgers worden uitgeloot op basis van de bestaande diversiteit op vlak van bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, etniciteit en opleiding. Iedereen die minimaal 18 jaar is, een belastingbrief indient en geen strafblad heeft, is uitlootbaar. De loting gebeurd uiteraard ook zodanig dat alle 225 leden evenwichtig verdeeld zijn over de arrondissementen van ons landje in functie van hun bevolkingsaantal.

Het parlement is verantwoordelijk voor de controle op het regeringsbeleid en voor het wetgevend werk. Zij kiezen uit hun leden een regering van maximum twintig excellenties.

Wetten wordt gestemd met een eenvoudige meerderheid, tenzij het gaat om belangrijke of verreikende kwesties (te bepalen door staatsraad en/of grondwet) waar een tweederde meerderheid nodig is. Bereikt men geen voldoende meerderheid binnen een redelijke termijn, wordt de wet ter goedkeuring aan de staatsraad voorgelegd.

Parlementslid zijn is een goed betaalde fulltime job. Men kan maar één keer in zijn leven uitgeloot worden.

 

Staatsraad.

Een staatsraad van zo’n 200 mensen, uitgeloot voor zes jaar.

Uiteraard worden ook hier de burgers uitgeloot op een slimme manier zodat ze de diversiteit van ons landje weerspiegelen , mooi verdeeld over alle arrondissementen en over de belastingschalen (in absolute termen).  Je zou kunnen opwerpen dat door in absolute termen te werken, de hoogste belastingschaal procentueel oververtegenwoordigd zal zijn. Dat klopt, maar ergens is het logisch dat zij die het meeste bijdragen ook recht hebben op een overeenkomstige vertegenwoordiging. Iedereen die minimaal 18 jaar is, belastingen betaalt en geen strafblad heeft is uitlootbaar.

De staatsraad is verantwoordelijk voor:

  • het opstellen van de doelstellingen (regeerprogramma) voor het volgend parlement en regering. In samenspraak met een vijftal universiteiten (ieder vier jaar een ander groepje van vijf) bevraagt de staatsraad de bevolking om hun maatschappelijke verwachtingen te kennen. Op basis van die verzuchtingen bepalen ze de vijf topprioriteiten voor de volgende vier jaar in een lange termijn perspectief.
  • goedkeuring van wetten waarvoor binnen een redelijke termijn geen vereiste meerderheid wordt gevonden in het parlement.
  • evaluatie van de regering.

De staatsraad komt een aantal keren per maand samen. Ook zij worden competitief vergoed per keer dat ze aanwezig zijn in de raad. Ze kunnen zich laten bijstaan door experts.

 

De regering.

Een regering van maximaal twintig bestuurders. Als ‘uitvoerende macht’ is deze verantwoordelijk voor het dagelijkse bestuur van het land. Een competitief betaalde fulltime job van vier jaar.

Hun opdracht, de doelstellingen voor de volgende vier jaar, krijgen ze van de staatsraad.

Aan het einde van een vierjarige termijn wordt de regering en het parlement formeel beoordeeld door de staatsraad, hierin bijgestaan door een groep van onafhankelijke en diverse experts. Uiteraard zal de evaluatie rekening houden met de (onverwachte) omstandigheden tijdens hun regeerperiode.

Via een referendum wordt deze evaluatie ter goedkeuring aan de bevolking voorgelegd. Ingeval van een goedgekeurd ‘goed’-rapport hebben de regerings- en parlementsleden recht op een levenslang staatspensioen voor bewezen diensten, waarvan het bedrag afhangt van de behaalde score.

Regering en parlement werken nauw samen met de bestaande ministeries en kunnen uiteraard een beroep doen op extern onafhankelijk advies.

 

Is het welzijn van de bevolking er op vooruit gegaan?

De evaluatie van de instellingen moet in een breed kader worden gezien en verder gaan dan alleen maar te kijken hoe ze beiden hun opgedragen doelstellingen bereikt hebben.

Volgende vragen zullen bijvoorbeeld ook moeten beantwoord worden:

  • Hoe is de ‘stand van het land’ geëvolueerd in de voorbije vier jaar? Deze stand moet worden gemeten aan de hand van een hele reeks indicatoren, en niet alleen van de groei van het BBP zoals vandaag. Omdat het ‘BBP alles meet, behalve wat van waarde is’ zoals Robert Kennedy het ooit kernachtig verwoordde. Dus ook indicatoren die de levenskwaliteit meten moeten in aanmerking genomen worden: milieu, onderwijs, gezondheid, huisvesting, enz. Zie bijvoorbeeld de OESO Better Life Index’.
  • In welke mate heeft iedereen van welvaartsgroei en vooruitgang kunnen genieten? Hoe goed is er gezorgd voor de verbetering van het lot van alle inwoners van het land? Evolutie armoedestatistieken, evolutie kloof tussen arm en rijk, enz.?
  • Hoe goed werden de fiscale scheeftrekkingen zoals ‘hoe rijker, hoe minder belastingen’, belastingfraude-en ontwijking recht getrokken?
  • Hoe is het gesteld met de vrijwaring en verbetering van ons zelfbeschikkingsrecht, onze vrijheden en basisrechten? Hoe goed scoort ons land in de mensenrechten en democratie indexen?
  • Hoe fel hebben ze zich internationaal ingezet voor een verbetering van het lot van alle mensen op aarde en voor de oplossing van wereldwijde problemen?

 

Referenda.

Deze kunnen georganiseerd worden op verzoek van het parlement, de staatsraad of op verzoek van 0.1 procent van de bevolking.

Verder moeten ze georganiseerd worden ter goedkeuring van de evaluatie van de regering en voor wetten waarvoor na twee pogingen geen tweederde meerderheid gevonden kan worden in de staatsraad.

Bij ieder referendum krijgt iedere burger tijdig dezelfde informatiebrief, in de taal van zijn keuze (NL, FR, DU, EN) die duidelijk uitlegt wat de inzet van het referendum is. Wat de voor- en de nadelen zijn en de reikwijdte van een pro of contra voor iedere actor in de maatschappij. Wat de budgettaire impact is van een ja of neen.

Tevens worden er in iedere gemeente een aantal info-sessies georganiseerd zodat elke burger de kans krijgt om met ‘kennis van zaken’ deel te nemen aan het referendum. Deelnemen is uiteraard niet verplicht.

 

Wie niet waagt, niet wint.

Ik ben er van overtuigd dat het hierboven ruw geschetst systeem beter zou zijn dan de huidige ouderwetse partijpolitieke centocratie. Dit is echt geen boude of overdreven uitspraak. Want als je ziet tot waar het huidige systeem ons gebracht heeft, is het haast onmogelijk het slechter te doen.

Dat het algemeen belang beter gediend zou zijn, dat het efficiënter en goedkoper zal zijn, ligt ook voor de hand.

Uitloting is minder elitair en veel beter voor de focus op de belangrijke dingen. Onze vertegenwoordigers (een vaste job voor vier jaar) zullen zich volop kunnen concentreren op het bestuur, en niet meer verlamd worden door spelletjes en een permanente verkiezingskoorts.

Beter voor het algemeen belang omdat het marktfundamentalisme minder invloed zal hebben. De wetgevers worden immers om de vier jaar vervangen en formeel door het volk geëvalueerd. Geld of het ‘ons kent ons’-euvel zal dus minder belang hebben.

Willen we een betere wereld voor iedereen, dan zullen we in ieder geval af moeten stappen van het huidige partijpolitieke democratische systeem.

Kunnen we zoiets vreedzaam bereiken? Ik hoop het, maar weet het niet. Het zal in ieder geval heel moeilijk zijn. Geen enkele partij zal zoiets willen wegens ‘de postjes, meneer’. En bovendien zullen de echte machtshebbers, de ‘economische belangen’, zich ook met hand en tand verzetten!

 

Eindigen doe ik met een parafrasering van Abraham Lincoln (1862):

‘we moeten onszelf ontketenen van de politiek, en dan kunnen we streven naar een betere en rechtvaardiger wereld.’

 

#Citizen participation   #Democracy   #Good governance        #political parties    #Parliament      #Good/Bad practices      #Challenges.  #free markets

Wie regeert? Venten* of centen?

Wie regeert? Venten* of centen? 1046 713 Lhoëst Jean

Centen!!!!

Trouwens, sowieso zijn er al jaren geen venten meer te bespeuren in ons politieke landschap, alleen nog broekventjes. (*Sorry wijven of meiden, maar deze woorden rijmen niet zo met centen)

Vandaar dat ik in mijn boek ‘Hoe lang blijven we nog domme ganzen?’ van een ‘centrocratie’ spreek.

‘Een centocratie is een schijndemocratie waarin de burger om de zoveel tijd het recht heeft geleid te kiezen wie gedurende de volgende regeerperiode de waterdragers mogen zijn van de globale economische dictatuur. Hun hoofdtaak bestaat erin om de economische belangen zo goed mogelijk te dienen en om dit beleid, met de hulp van de media, zo goed mogelijk te legitimeren.’

Democratie stamt van de Griekse woorden dèmos (volk) en kratos (heerschappij). Maar niet het volk, maar de centen heersen, vandaar centocratie.

 

An inconvenient truth.

Van de absolute monarchie tijdens het Ancien Regime zijn we geëvolueerd naar het absolute marktfundamentalisme in onze dagen. De pijlers van het systeem zijn vervangen. De kroon door het geld. De aristocratie door de plutocratie en bedrijven. De clerus door de politieke partijen en de media.

En net als vroeger, is de gewone mens de dupe van het verhaal. Naast dwangarbeider is hij nu ook dwangconsument geworden. Hij hoest de inkomsten van de staat op (belastingen) en de winsten van de markten(omzet).

Hij mag …  werken, kopen en zwijgen!

Uiteindelijk is er qua maatschappelijke ordening dus fundamenteel niet zoveel veranderd sinds de Franse revolutie!

Toch wel  ‘an inconvenient truth’.

Jeffrey Sachs, een van de belangrijkste economen ter wereld omschreef het zo: ‘The rich control our politics to a huge extend. In return they get tax cuts and deregulation. It’s been and is an amazing ride for the rich.’

En Ludwig Verduyn, oud journalist bij de FET en De Morgen, draaide ook niet rond de pot toen hij  schreef: ‘Rijkste families hebben macht en invloed zonder verkozen te worden.’

It’s the money, Stupid!

Zoals eerder al geschreven, het algemeen belang is het verwaarloosd stiefkind van de politiek. Economische en partijpolitieke belangen primeren, niks anders. Dit is trouwens een belangrijke oorzaak van de groeiende kloof tussen burger en politiek. (Zie ook N030)

Voorbeelden, van deze ongemakkelijke waarheid vind je overal.

In de recentste editie van de FinCENFiles (omtrent witwassen van geld, belastingfraude, etz.) neemt ons landje een prominente plaats in. België, klein in oppervlakte, maar groots in het vergemakkelijken van belastingfraude- en ontwijking.

Zelfs tijdens een wereldwijde corona-pandemie primeren de economische belangen, en worden de armsten nog meer aan hun lot overgelaten! Zo zagen de Voedselbanken het aantal hulpbehoevenden met 20% toenemen tijdens de eerste coronagolf!

Of al eens afgevraagd waarom Europese belastingmaatregelen met unanimiteit moeten goedgekeurd worden? Ons landje staat trouwens heel vaak op de rem!

Overige voorbeelden van het primaat van de economische belangen:

  • Een ‘onzichtbare hand’ ketent ons. De mens is een aanhangsel van de markt geworden zoals Karl Polanyi het omschrijft.
  • Hoe rijker, hoe minder belastingen.
  • De slinger is veel te ver door geslagen in de richting van het kille kapitalisme.
  • Ongelijkheid, net zoals armoede of vervuiling, zijn een bijproduct van het absolute marktfundamentalisme.
  • De bbp-groei is het absolute mantra, met winstmaximalisatie als opperste streefdoel. Nochtans ‘Het bbp meet alles, behalve dat wat het leven waardevol maakt’ zoals Robert Kennedy het eens kernachtig uitdrukte. Inderdaad het getal zegt niets over gezondheid, onderwijs, ongelijkheid, milieu, enz.
  • Er is een ware symbiose tussen de politiek en de economie, twee handen op een buik. Alle partijen zijn in mindere of meerdere mate verworden tot marionetten van het markfundamentalisme. Denk maar aan wetten en belastingen op maat van de happy few, winsten privatiseren en verliezen collectiviseren, enz.
  • De happy few van het markfundamentalisme (plutocratie en bedrijven) betalen te weinig belastingen en bezitten te veel macht zonder verkozen te zijn. Een perverse situatie!!!!

 

Verkiezingen, een dekmantel.

Officieel leven we nochtans in een representatieve democratie. Om de zoveel jaar kiezen wij vertegenwoordigers (politici) die het land besturen in onze naam. Maar dit is slechts een dekmantel. Eens verkozen trekken de verkozen politici zich geen moer meer aan van de kiezer.

Democratie wordt in het Westen inderdaad meer en meer een hol woord. Het dient enkel ter legitimatie van een beleid dat bedoeld is om, naast de eigen partijpolitieke belangen, de economische belangen van een minderheid te behartigen.

Dat beslissen in functie van economische belangen zich weinig aantrekt van het algemeen belang moge duidelijk blijken uit bijvoorbeeld de evolutie van de armoede in de wereld.

De kloof tussen arm en rijk groeit zienderogen, ook en zelfs sneller in het democratische Westen. Uit de recentste Armoedebarometer blijkt dat het aantal mensen dat in armoede leeft de voorbije jaren fors is toegenomen in ons landje, vooral sinds 2014. Is dit democratie?

 

En de burger betaalt het gelag.

De burger betaalt veel te veel belastingen. Omdat:

  • de plutocratie haast geen belastingen betaalt;
  • de economische belangen veel overheidsgeld opslorpen: investeringen, subsidies, belastingfraude- en ontwijking, enz.;
  • de politieke partijen er een inefficiënt en duur boeltje van maken met veel te veel postjes.

Hoe lang blijven wij die centocratie nog gedogen?

 

 

#Citizen participation   #Democracy   #Free markets            #French Revolution    #Good governance            #Leadership    #political parties